Oud; iedereen wil het worden, niemand wil het zijn. Als we tijd van leven hebben, worden we het allemaal.
Met z’n allen herkennen we de tijd dat we als jonge verkeersdeelnemer vol energie, overmoed en ontdekkingsdrang sneller gingen dan de wereld om ons heen van ons vroeg. Daarna kwam de tijd dat jouw tempo gelijke tred lijkt te houden met het verkeer, wat je het gevoel kan geven dat je het allemaal wel erg goed kunt overzien (zelfoverschatting). En dan op latere leeftijd het onvermijdelijke moment – dat je voor jezelf zo lang mogelijk uitstelt en ontkent – waarop je achterop begint te raken en moet erkennen dat het verkeer sneller stroomt dan jij kunt bijbenen.
Ouderen zijn helaas oververtegenwoordigd onder het aantal verkeersdoden. Het betreft hier uiteraard niet alleen bestuurders maar alle weggebruikers ook voetgangers. Schokkende cijfers: maar liefst de helft van alle verkeersdoden is 65+. De oorzaak is complex; afnemende motorische functies, minder spierkracht, visuele en auditieve beperkingen, verminderd reactievermogen, vaker binnen de bebouwde kom rijdend maar vooral fysiek kwetsbaarder. Dat maakt van ouderen echter geen standaard brokkenmakers. Uit onderzoek is gebleken dat jongeren in de leeftijdscategorie 18 - 24 gemiddeld een groter gevaar op de weg vormen.
Voor wat betreft bestuurders, als we wat dieper in de onderzoek cijfers duiken, zien we nog iets opvallends. Ouderen die relatief veel blijven rijden (meer dan 3.000 kilometer per jaar) hebben een beduidend lager risico op een ongeval dan degenen die minder kilometers maken, blijven oefenen is het beste medicijn.
Ander belangrijk nieuws voor ouderen in het verkeer komt van Linda Geerlings, cognitive neuroscientist aan het Cambridge Centre for Ageing and Neuroscience. Zij vindt in haar onderzoek dat naar mate we ouder worden, we eerder afgeleid zijn. Het wordt steeds moeilijker om onbelangrijke informatie te negeren en ons te richten op wat echt belangrijk is. Een slechte zaak in ons drukke en snelle verkeer, waarin afleiding ook nog eens ongevalsoorzaak nummer 1 is. Als de nood hoog is, is de redding echter nabij. Het feit dat sommige hersendelen minder goed zelfstandig kunnen functioneren, kan namelijk gecompenseerd worden door het intensiever samenwerken van deze hersengebieden onderling. Het oudere brein is dus niet voor één gat te vangen: hersennetwerken gaan elkaar ondersteunen bij het uitvoeren van hun taak om zo optredende gebreken te compenseren. Voorwaarde is wel: een goede voorbereiding van activiteiten, zelf actief blijven deelnemen en zicht houden op de veranderende wereld.
Het enige dat de achteruitgang echt substantieel kan afremmen is oefening; blijven deelnemen aan het leven (in ons geval het verkeer) en bijblijven bij wat er om ons heen gebeurt (in ons geval op de hoogte blijven van veranderende verkeersregels en innovaties). Omdat de natuurlijke vermogens teruglopen, moeten we hier steeds meer inspanning voor leveren en helaas doet niet iedereen dat uit zichzelf. Dan is het jammer dat onze omgeving ons daarin nauwelijks stimuleert.
Niet iedere oudere is zich daarvan bewust en leeft daar naar. Zij mogen best een handje worden geholpen. De huidige (bij)scholing van verkeersdeelnemers in het algemeen en van ouderen in het bijzonder, schiet mijn inziens zwaar te kort. We klagen steen en been over onrustbarende cijfers over doden en gewonden in het verkeer, maar ondernemen vrijwel niets om de enorme populatie weggebruikers fatsoenlijk bij te scholen. Misschien moeten we maar eens beginnen om een deel van alle dertien-uit-een-dozijn-kookprogramma’s op tv te vervangen door programma’s waar je op een leuke, aansprekende manier verkeersweetjes geserveerd krijgt.
Dat laatste vult de “Durpswinkel” Simpelveld voor u in. Op 12 juli a.s. is er weer een geheel vrijblijvende herhaling Durpsdeal Verkeer.
R.M. Beckers
